Terugblik 2 sept 2015

Terugblik gebruikersbijeenkomst data.overheid.nl

2 september 2015

Op 2 september 2015 verzorgde het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een bijeenkomst over data als nutsvoorziening. Diverse sprekers hebben hun visie gegeven op de noodzakelijke afspraken en infrastructuur. De aanwezigen hebben daarnaast in werksessies een verkenning van uitgangspunten gedaan. 

Programma

Het programma van 2 september 2015
Ochtendsessie vanaf 09.30 uur 

• Welkom MinBZK en KOOP [Arie Scheer/Hayo Schreijer]
• Terugkoppeling rijksbrede data inventarisatie [Hayo Schreijer]
• Korte update over de GeoDatastore ontwikkeling [Hans Overbeek]
• "Data als nutsvoorziening"
  • introductie [Hayo Schreijer]
  • korte presentatie NedDat [Mart-Jan van Kalkeren]
  • korte presentatie Textinfo [Boyd Pappot]
  • korte presentatie standaarden/DCAT [Hans Overbeek]
  • over de rol van de overheid/data.overheid.nl [Hayo Schreijer]
• 2 werksessies
  • Organiseren van samenwerking aan de nutsvoorziening 
  • Welke standaarden zijn nodig? En wat moet er nog aan DCAT-NL gebeuren?
• Terugkoppeling
  • Terugkoppeling uit de ochtendsessies
  • Korte presentatie Columby [Gerrit Jan van 't Veen]
  • Afspraken en vervolg

Ochtend

Het ochtendprogramma bestond uit twee delen. In het eerste deel hebben verschillende partijen een korte presentatie gegeven over hun visie en bijdrage aan "data als nutsvoorziening". In het tweede deel is in werksessies input verzameld voor het opstarten van verdere samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven, wetenschap en burgers. 

De heer Arie Scheer, beleidsmedewerker open data van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, opende de bijeenkomst. De heer Scheer geeft aan vanuit het departement vooral naar nieuw inzichten op zoek te zijn om continuïteit in de beschikbaarheid van data te brengen. 

De heer Hans Overbeek, specialist standaarden van KOOP, geeft vervolgens een overzicht van de nieuwe PDOK geostorage voorziening. Mede namens Erwin Folmer van het Kadaster, gaf de heer Overbeek inzicht in de doelstelling en beoogde werking van de PDOK geostorage. Uit de zaal kwamen de volgende vragen:

• Maakt PDOK gebruik van een URI? Antwoord: nog niet bekend. 
• Heeft PDOK een archieffunctie voor historische data? Antwoord: Niet standaard, de data-eigenaar regelt dit zelf, maar DANS en andere partijen voorzien wel in historische data. 

presentatie Hans Overbeek - Geodatastore (1,1 Mb - PDF formaat) 

Data als nutsvoorziening

De heer Schreijer geeft vervolgens een introductie over "data als nutsvoorziening" en toonde onder andere een korte film over de nutsvoorziening zoals deze in  de US wordt gezien door overheidsorganisaties. Diverse overheidsmanagers, hergebruikers en burgers komen aan bod over de ‘rol van open data’ in functioneren van het land en de verwachting van burgers en ondernemers. Daarnaast toont de heer Schreijer de monitor functie die door de US overheid wordt gebruikt om de beschikbaarheid van de belangrijkste datasets zichtbaar te maken (Project Open Data Dashboard). In de zaal komen er enkele vragen naar aanleiding van het filmpje.

• Hoe gaat een lokale ambtenaar om met een terugtrekkende overheid? Discussiepunt. 
• Hoe gaat een overheid op zoek naar data in de eigen organisatie? Discussiepunt. 

In de discussie komt specifiek het verschil tussen geodata en "generieke" data aan bod. De heer Melse, projectleider open data bij RIVM, geeft aan dat het RIVM zowel geo, als ook generieke data levert. RIVM richt een eigen dataregister in dat geo data synchroniseert naar het nationaal georegister (NGR) en de open data synchroniseert naar data.overheid.nl. De heer Melse geeft aan dat als het systeem af is, het beschikbaar gesteld wordt voor overheidsorganisaties om hergebruikt te worden.  

presentatie data.overheid.nl (5,3 Mb - PDF-formaat) 

Neddat

De heer van Kalkeren, secretaris van Neddat Foundation, spreekt in zijn presentatie over de speerpunten van een data infrastructuur. Neddat heeft de afgelopen periode een onderzoek gedaan naar de landelijke inrichting van de infrastructuur voor beschikbaar maken van open data. Volgens NedDat is de beperkte duurzaamheid en bereikbaarheid van open data het probleem zodat de toepassing van data achterblijft. 

NedDat vindt dat duurzaamheid en bereikbaarheid gewaarborgd moet worden. Dit kan gedaan worden door een ODNS, Open Data Network System. ODNS moet decentrale systemen verbinden door afspraken en standaarden op te stellen. Hierdoor wordt uiteindelijk de data aanbieder ontzorgd en heeft de hergebruiker de beste kans op continuiteit in de beschikbaarheid van data. 

Textinfo

Textinfo, bij monde van de heer Pappot, geeft een presentatie over de infrastructuur van open data voor decentrale overheden. De heer Pappot vertelt over een gewenste situatie waarbij vrijwel iedere decentrale overheid een dataregister beschikbaar heeft dat automatisch het centrale register van data.overheid.nl up-to-date houdt.

De heer Pappot vindt dat de overheid moet beginnen bij het maken van een lijst met high value dataset en dat ze start met het opzetten van een monitor. Deze monitor geeft op verschillende facetten de openheid van de organisatie weer.

De belangrijkste stap naar een open data infrastructuur is het creëren van een software standaard die door elke overheid hergebruikt kan worden.

Standaarden voor open data

Vervolgens heeft dhr. Overbeek een presentatie gegeven over de standaarden (DCAT) van data.overheid.nl. Dhr. Overbeek liet via diverse tekeningen zien hoe de DCAT standaard van data.overheid.nl eruit ziet, hoe de DCAT standaard tot stand is gekomen en welke velden deze DCAT standaard bevat. De zaal had twee vragen voor dhr. Overbeek:

• Wat is de rol van Linked data in de DCAT standaard? Antwoord: twee verschillende dingen. Hanteren van DCAT helpt om datasets te kunnen relateren aan elkaar en de vindbaarheid te vergroten. 
• Welke rol heeft KOOP in het behouden van de kwaliteit van open data? Antwoord: KOOP heeft een belangrijke rol als beheerder van het register en bewaakt samen met de data-eigenaren de kwaliteit van de metadata.  

Presentatie Hans Overbeek - standaarden voor open data / DCAT (1,3MB - PDF formaat)  

Rol van data.overheid.nl

De heer Schreijer lichtte kort de rol van data.overheid.nl toe. De nieuwe functies, datakwaliteit en datasets werden kort toegelicht.

Hierbij kreeg de heer Schreijer een vraag over de dataverzoeken:

• Hoe werkt het afhandelen van dataverzoek? En hoe voorkomt KOOP een sneeuwballen effect? Antwoord: proces van afhandeling is op data.overheid.nl beschreven. Sneeuwbal effect wordt hopelijk voorkomen door alle dataverzoeken direct publiek te publiceren. Iedereen kan zien welke dataverzoeken zijn gedaan en nog open staan, voordat een verzoek wordt gedaan. 

Presentatie: zie inhoud eerder gelinkte presentatie. 

Workshop "data als nutsvoorziening" 

Na deze presentaties volgde er een korte pauze. Na de pauze ging de groep uit elkaar voor een werksessie, verdeeld in drie groepen:

1.  Focus op business en afspraken data
2.  Focus op infrastructuur en rol leveranciers data
3.  Focus op standaarden/informatie-uitwisselingen

De ruwe resultaten uit de werkgroepen zijn onder dit verslag te vinden op deze pagina. 

Afsluiting

Na de lunch kwam de groep weer bij elkaar. De resultaten uit de drie groepen werden samengevat. Uit de zaal kwamen enkele vragen:

Voor groep 1: Business en afspraken open data

• Wat moet er gestandaardiseerd worden?

Voor groep 2: Infrastructuur en rol leveranciers open data

• Hoe wordt dit gefaciliteerd? Financieel?
• Wie past zich aan? Moet de organisatie standaarden aanpassen (wasstraat) of de aanleveraar moet zijn systeem aanpassen? Of een combinatie? 

Voor groep 3: Standaarden en informatie-uitwissling

• Wie doet de technische gedeelte? Markt of overheid?
• Moet er geen pas-toe-leg-uit standaard komen?
• Is de wijze waarop de AIIM standaard organiseert niet interessant?

Columby

De bijeenkomst wordt door de heer van het Veen, van de organisatie Colomby, afgesloten. De heer van het Veen vertelt over de diversiteit van personen die kunnen helpen bij de ontwikkeling van data als nutsvoorziening. Volgens de heer van het Veen missen in bijeenkomsten vaak creatieve mensen, kunstenaars, die juist open data een juiste stimulans geven.

De heer van het Veen vindt het van belang dat er een soort netbeheerders gevormd worden die onder andere datastorage leveren voor organisaties. Hij geeft als voorbeeld de energiemaatschappijen. Er zijn geen 100 energieleveranciers maar 10 die voor 16 miljoen mensen energie leveren. 

Daarnaast ontbreekt er volgens de heer van het Veen een commercieel belang van open data.  Data is nog weinig gestructureerd, gestandaardiseerd en is niet op een centrale plek te vinden. De heer van het Veen vindt dat data.overheid.nl een storage functie moet aanbieden.

Daarnaast denkt hij dat een standaardisatie van open data nog een tijd gaat duren. Als tijdelijke oplossing denkt de heer van het Veen aan een wasstraat, waarbij de data achteraf, na productie, wordt omgevormd naar de juiste standaard.

De heer van het Veen sloot zijn verhaal af dat belangbehartigers bij elkaar gebracht moeten worden. Breng mensen met dezelfde problemen bij elkaar en zorg ervoor dat ze samen het probleem oplossen. 

De heer Schreijer sluit de bijeenkomst na nog enkele vragen te hebben beantwoord af. Met instemming van aanwezigen wordt door data.overheid.nl een vervolgbijeenkomst georganiseerd over enkele maanden. 

 

Details workshop resultaten 

De globale inhoud van de sheets vanuit de 3 verschillende groepen

Groep 1: Business en afspraken data

Wie is de afnemer:

• App- bouwer
• Gemeente/overheden
• Bedrijven/dienstverleners

*contact met de vrager is essentieel. Je moet/mag leveren. We (dataleveranciers) willen weten wie het is, en wat het doel is van zijn hergebruik.

* Leveren van historische data. Plus garantie leveren van beschikbaarheid.

• Actiegroep/burgers

Wie is producent?

• Burger (belasting)
• Overheid (producent open data)
• Grote bedrijven (producent open data)

Punten: 

• Het is breder dan ‘open’ data
• Geen overheid krijgt het voor elkaar om open data te organiseren.
• Open data is eind/bijproduct van een goed proces/informatiesysteem. Laag eronder organiseren.
• Overheden moeten toonbaar maken ‘whats in it for me’. (gemeente).
  • Organiseren binnen huis van Thorbecke.
• Neutrale partij voor distributie van open data
  • Bundel de krachten
  • Bundelen van krachten mislukt bij basisregistratie
• KANS: bij nieuwe informatiestromen.
• Er is een makelaar nodig
• Basisregistratie open data met 17 miljoen accounts (huiskluis)
• Samenwerking met commerciële partijen zoals verzekeraars. Let wel op concurrentiebeding.
• Open data is sectorspecifiek
• Landelijke voorziening
• Is infrastructuur en standaarden van open data een rol voor de overheid?
• infrastructuur en standaarden van open data op orde. Dit betekent wel wetsaanpassing en wie neemt deze rol op zich? Tijdelijke oplossing: Wasstraat. Begin bij infrastructuur, bijvoorbeeld Parkeergegevens
• Incubator
  • Parkeerdata heeft landelijke standaard.
  • Is een standaard/infrastructuur en utopie? Wel mogelijk?
• Overheid investeert in infrastructuur, maar moet niet met uitnutting bemoeien.
• Hoe moeten we omgaan met derden zoals Google en Microsoft?

 

De acht speerpunten:

1. Weten wat de vraag is
2. Per domein/dataset centraal proces organiseren (sector)
3. Test in ‘doornsnee’ gemeente’
4. Business case = intern
5. Groep met know how bij elkaar.
6. Politiek draagvalk
7. Positie/visie overheidsdata in geheel
8. Standaardiseren.

Groep 2: Infrastructuur en rol leveranciers open data

• Hoe data aanbieder ontzorgen?
  • Basisvoorziening ‘ een plek waar we alles kwijt kunnen’.
  • Zelf beheren
• Standaardiseren
  • Inhoudelijk
  • Wijze van ontsluiten
• Middelen nodig
  • Faciliteren vanuit centrale overheid
    • IPO/VNG/ departementen
• Hoe gaat het werken?
  • zorg dat data aanbieder data zelf gaat gebruiken.
  • Wat er is volop gaan gebruiken
  • Krijg kwaliteit
• E- bibliotheek
  • Centraliseren van services/oplossingen/toepassingen
• Speerpunten techniek:
  • Metadata voorziening, gratis basisvoorziening à raamwerk met middelen om aansluitingen maken
  • Duidelijkheid over standaarden
  • Landelijke database
  • Laat de dataspecialist de data aanbieder ontzorgen
  • DONL gebruiksvriendelijker’. Start met High value datasets
  • Organiseer het gebruik
  • Open data echt goed benutten à nieuwe rolverdeling /wetgeving/technische afdwingen manier van aanleveren.

Groep 3: Standaarden en informatie-uitwisselingen

• Standaard voor datasets
• Standaard is vaak domein specifiek
• Verschil in awereness en expertise
  • Voorlichting, aanbeveling, overzicht o.m. over standaarden landschap.
  • Helpt ontzorgen
  • Bevordert samenwerking, uitwisseling
  • Verschillen juist zichtbaar maken om discussie te bevorderen.
  • Forum standaardisatie
  • W3C
  • Open = gratis. Verdienmodel
• Doorgaan met:
  • Stimuleren en coördineren van:
    • Kwaliteit van data
    • Standaarden ontwikkelen en kiezen (Voorschrijven!!)
  • Dit te doen door:
    • Validatie
    • Auditeren/monitoren
    • Inrichten van processen voor std
    • Communicatie (roadshow)
      • Niet primair bij ICT. Wel bij wethouders, gemeente secretaris, managers
      • Boodschap: terugverdienen in de financiering
    • Ondersteuning bij implementatie
• Klinkt allemaal aanbod gericht
  • Stel(sel) van basisregistraties
  • Wie zorgt voor koppeling tussen BR?
  • Oorzaak onder meer door beleid op ontsluiten. Er is ook interne vraag.
• Scope overheid?
  • Grondslag in WRG
    • Voor de data
    • Voor de organisatie

--- einde ---