Impact story: Boer&Bunder

Boer&Bunder: hoe je met Open Data een applicatie ontwikkelt waar 550.000 gebruikers plezier van hebben.

In Nederland zijn 700.000 landbouwpercelen. Boer&Bunder laat zien welke data allemaal relevant is voor die 700.000 landbouwpercelen. En iedereen die geïnteresseerd is in landbouw kan daar zijn ding mee doen. Dat kan een agrarische makelaar zijn, dat kan een boer zijn, dat kan milieudefensie zijn, het kan een provincie zijn. Kunnen jij en ik zijn, een landbouwvereniging. Iedereen die geïnteresseerd is om informatie te hebben over die 700.000 percelen kan bij Boer&Bunder terecht. Data.overheid.nl sprak Mark Gooskens, die als product-owner betrokken was bij de ontwikkeling en uitrol ervan.

Kun je jezelf even kort voorstellen? Wie ben je en waar werk je?

Mark Gooskens, ik ben voormalig zelfstandig boer en werkte 15 jaar bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Nu ben ik alweer een aantal jaar werkzaam bij Dacom Farm Intelligence en ben ik dus onder andere productowner voor Boer&Bunder.

Aan welke toepassing heb je gewerkt?

Boer&Bunder, dat is een website die door boeren, agrarische makelaars en rentmeesters gebruikt wordt om veel informatie op te halen over alle 700.000 landbouwpercelen in Nederland, dat zijn dus percelen waar mais, graan en aardappelen staan. Daarnaast heb je  ook nog kadastrale percelen. Een makelaar is bijvoorbeeld vooral geïnteresseerd in een kadastraal perceel.

Wat we met Boer&Bunder doen is het tonen van alle relevante agrarische Open Data op het landbouwperceel van iedere boer. Je kunt dan bijvoorbeeld voor ieder landbouwperceel zien welke kadastrale percelen daarop liggen.  Dat is handig voor makelaars als ze een bepaald perceel willen verkopen, maar ook voor boeren als ze meer informatie over een aan te kopen perceel willen hebben. Of over hun eigen percelen. Boer&Bunder is een soort autoriteit op dat gebied en helpt mensen om over de oppervlakte en de geschiedenis van een perceel met elkaar te communiceren. Het unieke van Boer&Bunder is dat elke visualisatie van het perceel zijn eigen unieke URL heeft. Je kunt de data dus ook heel makkelijk delen via Twitter of andere social media.

Voor wie heb je dat gedaan en waarom?

In eerste instantie voor een aantal visionaire boeren die graag meer informatie over hun perceel wilden hebben. Hier kun je meer lezen over de ontstaansgeschiedenis. In de opstartfase van Boer&Bunder, zeg maar versie 1.0, zijn ook de bedrijven FarmHack en Liters nauw betrokken geweest bij het opzetten van de applicatie. Een daarvan hielp ons om subsidie te krijgen van het ministerie van Economische Zaken, dat is de kick-off geweest. Subsidies zijn bedoeld om businessmodellen te ontwikkelen die op een gegeven moment zichzelf kunnen financieren. Dus toen de financiering was afgelopen, hebben we er een businessmodel van gemaakt en nu beheren en onderhouden we het systeem zelf.

Welk probleem los je daarmee op?

Het voorkomt discussies over data. Je wilt als boer gewoon informatie hebben die betrouwbaar is, over percelen waar je mee bezig bent. Niet allerlei discussies over die data, dus daarom zijn we ontzettend blij met overheidsdata. Het goede van Open Data is dat de kwaliteit op orde is. En dat is ook de kracht van Open Data van de overheid, dat er niet zoveel discussie is over de kwaliteit daarvan.

Daarnaast scheelt het veel tijd en gedoe voor de boeren. We hebben zoveel gebruikers, omdat het design van Boer&Bunder heel simpel, mooi en intuïtief is. Als boer zie je gelijk mooie content, zonder dat je er zelf iets voor hoeft te doen of in te voeren. Alle Open Data die beschikbaar is kun je al gelijk gebruiken. Dus je kunt gelijk satellietbeelden zien, verschillende grondsoorten zien, et cetera. Het enige wat je als boer hoeft te doen is jouw percelen opgeven.

De wereld is al moeilijk genoeg voor die boer, druk, druk, druk. Andere applicaties die er een beetje op lijken zijn al heel gauw te ingewikkeld en dan moet je bijna alweer een halve GIS-expert zijn om te begrijpen wat er eigenlijk allemaal gebeurt.

Door Boer&Bunder hoeft een boer niet allemaal cursussen te volgen om analyses te maken op die Open Data, dat werkt gewoon niet. Wij ontzorgen hem daarin en maken alles op een toegankelijke manier beschikbaar. Dit is voor iedereen te begrijpen.

Wat betekent deze toepassing voor de gebruiker?

Gemak, echt gemak. Moet je je voorstellen, met een klik op de URL, gewoon hup naar Google Maps en je rijdt naar het perceel toe. Vroeger was dat: ´oké, dan ga je naar links en rechts en dan heb je daar drie bomen, geen eikenbomen maar berkenbomen en dan moet je achter die schuur om en daar dan rechts gaan´. Het was vaak dan zo erg dat ze er niet uitkwamen en dat de boer gewoon naar het perceel toe moest op zijn fietsje of in de auto om te zeggen waar het was.

Boeren krijgen door Boer&Bunder waardevolle informatie over hun land, waardoor ze hun werk veel efficiënter kunnen doen. En op basis daarvan kunnen ze natuurlijk weer beslissingen nemen over bijvoorbeeld de hoeveelheid zaden van een bepaald gewas die ze nodig hebben om het gewas te kunnen verbouwen op het perceel.

Ander voorbeeld.  Een tulpenkweker uit Noord-Holland. Die heeft de hele tijd nieuwe gronden nodig, want je mag niet jaar in jaar uit tulpen op dezelfde plek zetten.

Dus hij is op zoek naar grond. Hij gaat dan bijvoorbeeld in Friesland of Drenthe kijken welke grondsoort interessant is en wat voor gewassen er hebben gestaan en wellicht of er water in de buurt is. Dat soort dingen moet hij allemaal onderzoeken. Via Boer&Bunder klikt hij op het perceel en dan krijgt hij dat. Daar kan hij dan ook een mooi rapport van uitdraaien.

Wat is er veranderd voor je gebruikers sinds ze deze toepassing hebben?

Naast bovenstaande zorgt het voor een enorme tijdsbesparing. Steeds meer boeren stoppen op dit moment, maar de landbouwgrond neemt amper af. Dus bezitten minder boeken meer grond en worden de afstanden die door de boer afgelegd moeten worden steeds groter. Zij nemen namelijk percelen in beheer die verder weg liggen. Soms zijn het loonwerkers die werk doen voor de boer. Die gaan bijvoorbeeld zaaien, een heel specifiek gewas. Dat doet de boer niet meer zelf, dat is gewoon een gespecialiseerde loonwerker die het hele land doorgaat om met de zaaimachine een gewas in te zaaien.

Ja, waar liggen die percelen dan? Op Boer&Bunder kun je gewoon elk perceel zien. Elk perceel heeft een unieke URL, die jij als boer gewoon via WhatsApp kunt delen met die loonwerkers. En in Google Maps kun je er ook op klikken en dan zit je met 1 druk op de knop in de routeplanner. Dus jij kunt elk perceel aanklikken, de routeplanner aanzetten en je rijdt gewoon naar dat perceel toe. Ja, dat geeft dus ook alweer heel veel logistiek gemak.

Bronvermelding: www.boerenbusiness.nl

Welke data gebruik je hiervoor?

Nou, de ruggengraat van ons systeem is de RvO-data, dus de gewaspercelen, die 700.000. Daarnaast hebben we kadastrale percelen, dus wij laten ook precies zien welke kadastrale percelen er op jouw gewaspercelen liggen. Dus dat is al één overzicht.

Het tweede overzicht is de grondsoortenkaart die de overheid heeft. Hebben we ook allemaal precies uitgeknipt. Wat ook een heel onverwachts succes is, is de hoogtekaart. Je hebt een hoogtekaart beschikbaar op PDOK en met een vliegtuig vlieg je over Nederland heen. Per centimeter of per tien vierkante centimeter wordt precies gemeten wat de hoogte is op de begane grond. Die data was altijd al beschikbaar. Maar als je daar naartoe gaat bij PDOK en je gaat daar kijken dan zie je gewoon hoe het Hoogeland van bijvoorbeeld Groningen een klein beetje omhoog en omlaag gaat. Maar als je dan in gaat zoomen dan zie je echt niet meer de verschillen op jouw gewasperceel van 100 bij 100. Bij ons wel. Ik ben daar best trots op, dat we dat allemaal kunnen.

Wij zoomen in en wij passen de legenda dynamisch aan op de situatie van het gewasperceel. We kunnen het direct wel even laten zien, wat er dan gebeurd is dat ik op de centimeter nauwkeurig aangeef hoe het perceel loopt van noord naar zuid. En dan denk je: ´wat moet een boer daar nou mee?´, voor een boer is het cruciaal want als het gaat regenen of hij wil irrigatie aanleggen of hij moet een drainagepijp aanleggen. Dan moet hij precies de hoogteverschillen kennen. Of een boer uit Noord-Holland die tulpen wil hebben die wil een mooi vlak perceel hebben en maar misschien ook een perceel dat iets boven het NAP zit, dat is voor een boer cruciale informatie. Dus met die data hebben we heel veel boeren heel blij gemaakt.

Satellietbeelden, is er ook nog zo eentje. Vroeger moest je duizenden euro´s betalen om satellietbeelden te krijgen. De Europese overheid, maar ook de Nederlandse overheid heeft daar een belangrijke rol in gespeeld, die heeft de satellietbeelden vrijgegeven. Deze satellietbeelden zijn voor iedere start-up een goudmijn. En ze worden steeds sneller geprocessed, de satelliet vliegt over en binnen 2 dagen staat het in Boer&Bunder. Geautomatiseerd halen wij de beelden met wolken weg, het is echt waanzinnig wat daar gebeurt.

Elk project kent ook uitdagingen. Waar liep jij tegenaan?

De uitdaging om het simpel te houden dat is wel de grootste uitdaging. We hebben nu alweer ambities om verder te gaan, maar het is moeilijk om trouw te blijven aan de uitgangspunten van de applicatie. Terwijl je ook wil groeien. Dus je moet dan kiezen of je in alle landen beschikbaar bent, dan kun je gewoon in de breedte groeien en dan blijf je wel dezelfde functionaliteiten aanbieden. Of zeg je van: ´we hebben in Nederland zo´n goede markt, we willen nog dieper, nog meer klanten bedienen en nog meer betaalde accounts krijgen´. Dat is een verdieping. Dat is echt de allergrootste discussie die je kunt hebben. Dat is de eerste uitdaging.

De tweede uitdaging is gewoon puur technisch. Je wilt niet weten hoeveel data hier allemaal achter zit, wat we daar allemaal voor moeten doen. Jullie presenteren dat ook op PDOK en dan heb je 700.000 percelen. Die moet je allemaal koppelen aan satellietbeelden, aan data van de afgelopen tien jaar, dat opknippen en koppelen aan alles. Dat moet allemaal werken. Je drukt op het perceeltje en je wilt gelijk feedback hebben.

Je wilt het als gebruiker niet meer hebben tegenwoordig dat als je ergens op klikt dat je even een kop koffie moet gaan halen totdat het klaar is. Dat is niet meer van deze tijd. Maar dat is qua ICT-uitdaging echt enorm. Ook het onderhoud blijft een super uitdaging. Want als we vijf jaar niks doen, dan stort Boer&Bunder in, omdat je niet alle upgrades hebt gedaan en je niet mee bent gegaan met alle technische ontwikkelingen. En dat kost geld, veel geld, organisatie en aandacht.

Een derde uitdaging betrof de mobiele versie.  We hebben er lang over gesproken of we niet een aparte mobiele app moesten ontwikkelen. Zes jaar geleden waren veel boeren nog niet altijd online in het buitengebied. Maar het bouwen en ontwikkelen van een mobiele app kost veel geld. En dat hadden we niet. Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om het hele design responsive te maken. Dat houdt in dat het systeem ziet hoe groot het scherm is waar jij als gebruiker op aan het werken bent. En als dat zo’n piepklein schermpje van je mobiel is, dan passen we automatisch de visualisatie daarop aan. Je ziet op je mobiel natuurlijk dan wel minder info dan op je desktop. Dit kun je alleen doen als je heel scherp nadenkt over je concepten.  Het designbureau Liters heeft ons hier heel goed bij geholpen, daar ben ik hen nog steeds erg dankbaar voor. Ondertussen hebben we meer gebruikers op de mobiele versie, dan op de desktop. Boeren gebruiken het gewoon op de trekker in het veld. Dat is echt een ongelooflijke prestatie voor zo’n ingewikkelde dataset…

Als je terugkijkt: wat is dan anders gelopen dan je dacht?

Nou, we hadden het succes niet voorzien. Dus dat moet ik eerlijk zeggen, we hadden nooit kunnen dromen dat dit 550.000 gratis gebruikers op zou leveren en de laatste jaren gelukkig ook steeds meer betalende gebruikers. En dat we  zo’n belangrijke positie hebben ingenomen. Ik weet zeker dat als jij met een aantal boeren gaat praten en je vraagt of ze wat ICT-systemen op kunnen noemen in hun sector, dat ze heel vaak  Boer&Bunder gaan zeggen. En dat we nu, vijf jaar later, ook in andere landen aan het draaien zijn, dat hadden we niet gedacht natuurlijk.

Wat is je persoonlijke band met het onderwerp?

Heel vroeger ben ik zelf ook een aantal jaar boer geweest. Een groenteteler in Groesbeek bij Nijmegen. Dat heeft mijn affiniteit opgewekt. Toen ben ik bij het Ministerie van Landbouw gaan werken, dus 15-20 jaar gewerkt in Assen en in Groningen. Daar heb ik altijd landbouw gedaan.   Veel Open Data waar we nu  mee werken heb ik als ambtenaar ook mede vormgegeven. Het moest uiteindelijk allemaal naar Brussel, daar was ik allemaal mee bezig. Ook Brussel speelt in mij beleving een belangrijke rol in het promoten van Open Data en betrouwbare gegevens. En wij willen als Dacom natuurlijk de hele Europese markt kunnen bedienen…

Ik wist welke Open Data er beschikbaar was. Maar het lag eigenlijk te verstoffen en niemand zag er een businessmodel in. Totdat wij dat op een slimme manier wisten te presenteren. Bijvoorbeeld de historie van percelen, dat je ziet welke gewassen erop verbouwd zijn. Dat is gedeeltelijk onze eigen visie maar ook geïnspireerd door de feedback van een aantal van onze klanten, een aantal visionaire boeren die weten wat er allemaal te krijgen is in deze wereld en die de vraag bij ons neergelegd hebben. Ik zit ook nu ook gewoon weer met boeren aan tafel in plaats van met ambtenaren uit Den Haag, dat vind ik eerlijk gezegd leuker. Daar komt de liefde en de passie voor het boerenleven vaker op tafel. In mijn oude beleidswereld was dat helaas te vaak op de achtergrond geraakt. Eigenlijk wil ik zelf natuurlijk gewoon de boer zijn. Daar zit het hem in. Ik ben gewoon jaloers. Ha, ha.

What's next? Wat staat er op de planning op het gebied van data?

Verdere internationalisering. Boer&Bunder is van Nederland,  maar in Vlaanderen kun je ons ondertussen vinden op boerenbunder.be, in Wallonië op  fermieretchamp.be en in Denemarken heten we markogbonde.dk.  En we zijn aan het nadenken om andere landen te ontsluiten. We hebben het zo ontwikkeld dat alle concepten met een druk op de knop bij elk ander land ook terecht kunnen. Er geldt overal EU-regeling en veel data is redelijk identiek. Kadastrale data is redelijk identiek, grondsoortenindeling is identiek. Als ICT Startup is het belangrijk dat je concepten ontwikkelt die schaalbaar zijn. Het wordt vaak onderschat wat voor gigantische intellectuele uitdaging dat is.  En die concepten moet je ieder dag opnieuw beoordelen, ijken en bestendigen.

Een perceel mais is een perceel mais, het heet misschien net iets anders in Frankrijk. Je moet dat ook onderhouden en wat wij nou mais noemen, noemen ze misschien drie verschillende gewassoorten in Frankrijk. En ja, de dynamiek van de data publiek maken en zo, dat is in ieder land anders. En je moet niet alleen de PDOK van Nederland in de gaten houden, maar ook de zusterorganisaties in bijvoorbeeld België en Denemarken. Het gaat er wel om dat alle andere landen Europese landen die gewaspercelen ook openbaar maken, dat is voor ons wel belangrijk. De opvattingen over privacy zijn in ieder land anders. En dat is goed.  Uiteindelijk is openbaarmaking een democratisch, politiek besluit. En zo moet het ook zijn.

Je merkt het. Ik praat er een beetje omheen. Over onze businessplannen bedoel ik. We zijn uiteindelijk ook een commercieel bedrijf dat intern zijn strategie moet smeden en prioriteren.  We bruisen van de ideeën.  Hou vooral Boer&Bunder in de gaten zou ik zeggen…

Bedankt Mark, Als mensen na het lezen behoefte hebben aan meer informatie, waar kunnen ze dan terecht?

Natuurlijk op www.boerenbunder.nl. Er is ook nog een Youtube-filmpje waarin ik de belangrijkste onderdelen van Boer&Bunder uitleg. Wil je ons bellen of mailen? Dan kun je hier terecht: https://www.dacom.nl/contact/

Meepraten over de impact van data?

Word gratis lid van onze data communities, binnen 1 minuut heb je een account aangemaakt en praat je mee op: www.datacommunities.nl