Impact story: Leefbaarheidseffectrapportage

De Leefbaarheidseffectrapportage (LER) geeft inzicht in de leefbaarheidssituatie van een wijk of gemeente. We vroegen Anne Dullemond naar de ins en outs van deze toepassing.

Kun je jezelf even kort voorstellen? Wie ben je en waar werk je?

Mijn naam is Anne Dullemond en ik werk bij StrateGis. Ik vervul de rol van directeur en tevens ben ik de oprichter van Stragis. Dit is een bedrijf dat software ontwikkeld ten aanzien van gebiedsontwikkeling. We hebben meerdere tools ontwikkeld die vandaag de dag door verschillende organisaties gebruikt worden. We zijn hier in 2006 mee gestart. 

Aan welke toepassing heb je gewerkt?

Aan twee toepassingen, namelijk de LER, Leefbaarheidseffectrapportage en de 3D Cityplanner.

Voor wie heb je dat gedaan en waarom?

De LER hebben we voor de gemeente Den Haag, de gemeente Gooise Meren en de gemeente Amersfoort ontwikkeld en uitgewerkt. 
De 3D Cityplanner is bedoeld voor veel verschillende partijen. Waaronder gemeenten, projectontwikkelaars en stedenbouwkundigen.

Welk probleem los je daarmee op?

De LER geeft inzicht in de leefbaarheidssituatie van een wijk of gemeente. Het wordt gebruikt in participatietrajecten bij planvorming. De omgevingswet vraagt hierom. Zie een van deze artikelen dit artikel in NRC of artikel of dit artikel. 

Wat betreft de 3D Cityplanner: met de 3D Cityplanner kunnen beleidsmedewerkers, bestuurders, managers en andere stakeholders snel inzicht krijgen in complexe ruimtelijk ordeningsvraagstukken. Alle beschikbare informatie van bijvoorbeeld PDOK, Data.overheid.nl, DINO en andere instanties kunnen snel worden ontsloten, gecombineerd en op begrijpelijke wijze worden weergegeven. Een belangrijke toepassing is interactieve planvorming. Dit betekent dat het mogelijk is om gezamenlijk met alle betrokkenen rondom een model plannen te maken. 

In de 3D Cityplanner worden aanpassingen voor de wijk gedaan, die gedeeld kunnen worden met wijkbewoners door middel van een overzichtelijke webpagina. Hier zijn luchtkwaliteit, fijnstof, het aantal bomen per inwoner, criminaliteitsstatistieken, de afstand tot voorzieningen en meer, te zien met de bijbehorende leefbaarheidsscore. Op dit moment zijn er in totaal 40 verschillende onderwerpen waarbij de leefbaarheid op bepaalde normen wordt getoetst.

'Bewoners kunnen zelf zien hoe het staat met de leefbaarheid in de wijk'.

Wat betekent deze toepassing voor de gebruiker?

De LER is voor- en door bewoners ontwikkeld. Bewoners kunnen zelf zien hoe het staat met de leefbaarheid in de wijk, deze bewoners kunnen helpen bij het valideren van data en kunnen zien wat de impact is van bijvoorbeeld nieuwbouwplannen op de leefbaarheid. Met de 3D Cityplanner kunnen stedenbouwkundigen van de gemeente beter rekening houden met de leefbaarheidsaspecten van nieuwe plannen. Wanneer er woningen ingetekend worden zal de druk op voorzieningen toenemen maar door bijvoorbeeld in de plint van een woongebouw een kinderdagverblijf of huisartsen post te plaatsen, neemt het aantal voorzieningen weer toe. De bewoners zien deze effecten ook terug in de LER en zij kunnen aan de bel trekken als zij vinden dat er onvoldoende rekening gehouden wordt wordt met bepaalde onderwerpen/voorzieningen/behoeften. 

Wat is er veranderd voor je gebruikers sinds ze deze toepassing hebben?

Er is meer draagvlak en meer begrip voor de plannen die door de gemeenten gepland zijn. De LER zorgt voor een 'level playing field'. Bewoners en gemeenten/projectontwikkellaars gebruiken en zien dezelfde data en uitgangspunten. Dit wordt ook wel democratisering van data genoemd.  

Welke data gebruik je hiervoor?

Geluid, fijnstof, lokale data van Den Haag in cijfers (demografie etc.), parkeerdata, BGT (ruimtegebruik), bomen.

'Data is niet altijd nauwkeurig genoeg voor het gebruik op microniveau'.

Elk project kent ook uitdagingen. Waar liep jij tegenaan?

Data is niet altijd nauwkeurig genoeg voor het gebruik op microniveau. Op de schaal van een wijk valt het niet direct op. Wanneer een bewoner inzoomt op zijn/haar woning, dan kan het voorkomen dat een bepaalde voorziening niet zichtbaar is. Om dit probleem op te lossen gaan moderators en ambassadeurs dit bijhouden in diverse wijken en buurten. Klopt een datapunt niet of is er iets gewijzigd dan kan dit doorgegeven worden en zullen wij het aanpassen.

Als je terugkijkt: wat is dan anders gelopen dan je dacht?

Dat gemeenteambtenaren (stedenbouwkundigen bijvoorbeeld) nu ook heel enthousiast zijn terwijl deze doelgroep juist eerst ietwat sceptisch was. Als stedenbouwkundige is het even wennen om data gestuurd te werken.

Wat is je persoonlijke band met het onderwerp?

Ik heb zelf in Den Haag gewoond en hier heb ik ook gezien hoe lastig het is om in zo’n grote stad de wijken leefbaar te houden. 

'Het zou mooi zijn om ook wat vaker de zachte indicatoren mee te nemen in toekomstige onderzoeken'.

What's next? Wat staat er op de planning op het gebied van data?

We bekijken nu vooral fysieke en objectieve datasets. Het zou mooi zijn om ook wat vaker de zachte indicatoren mee te nemen in toekomstige onderzoeken. Gebaseerd op ‘harde’ data is dit meer gericht op het afgeleide resultaat (dat mensen zich veiliger en gezonder voelen). Door gebruik te maken van data uit sociale media (tweets over de openbare ruimte bijvoorbeeld) kun je ook meningen naar boven halen die betrekking hebben op fysieke ruimtelijke objecten (bijvoorbeeld over de kwaliteit van een speeltuin, of wat men vindt van hoogbouw).

Wat kan Data.Overheid.nl voor je betekenen? Waar heb je behoefte aan?

Data.overheid.nl is een nette website voor overheidsinformatie en data. 

Meepraten over de impact van data?

Word gratis lid van onze data communities, binnen 1 minuut heb je een account aangemaakt en praat je mee op: www.datacommunities.nl.