Impact story: fietsafstanden

Fietsen is gezond. Maar elke dag meer dan 12 kilometer fietsen om op school te komen is misschien iets teveel van het goede. Hoe zorg je er als schoolbestuur samen voor dat leerlingen niet te ver hoeven te fietsen? Zijn de scholen goed verdeeld over de regio? Welke scholen sluit je bij een krimpend leerlingenaantal? Om dat te bepalen is de fietsafstand naar school belangrijk om te weten. Marcel Dekker maakte sociaal maatschappelijk impact door de fietsafstanden naar alle schoollocaties in Nederland inzichtelijk te maken. Hoe deed hij dat? En wat is het effect?

Kun je jezelf even kort voorstellen? Wie ben je en waar werk je?

Mijn naam is Marcel Dekker. Ik werk 3 dagen als data-analist voor woningcorporatie Elkien. De overige twee dagen werk ik als zelfstandig data-analist en fotograaf.

Aan welke data toepassing heb je gewerkt?

Ik heb fietsafstanden naar alle schoollocaties in Nederland inzichtelijk gemaakt. 

Voor wie heb je dat gedaan en waarom?

Een grote instelling voor voortgezet onderwijs in de Achterhoek, is AchterhoekVO. Ze hebben ongeveer 30 locaties en te maken met een grote daling van het aantal leerlingen de komende 15 jaar. Daarom was dit voor hen erg relevant om te weten. Ze vroegen mij om deze data inzichtelijk te maken.

'Door de fietsafstanden in kaart te brengen, wordt inzichtelijk gemaakt wat de consequenties zijn van het eventueel sluiten van locaties'.

Welk probleem los je daarmee op?

Door de fietsafstanden in kaart te brengen, wordt inzichtelijk gemaakt wat de consequenties zijn van het eventueel sluiten van locaties. Daarnaast stimuleert het de samenwerking tussen schoolbesturen. In welke mate lukt het de schoolbesturen samen om hun onderwijs op een acceptabele reisafstand te houden? Ten tweede geeft het inzicht in het aantal jongeren in de Achterhoek: hoeveel jongeren wonen er nu eigenlijk in de Achterhoek, bijvoorbeeld in de leeftijd 0 tot 15 jaar? Dat feitelijk aantal jongeren geeft de schoolbesturen een goed beeld van de (voor een groot deel) nog te verwachten krimp.

Omdat het een kleine moeite was deze resultaten ook voor heel het land inzichtelijk te maken, heb ik alle Nederlandse scholen toegevoegd. Zo kunnen de verschillende regio’s met elkaar worden vergeleken. De commissie Dijkgraaf, die de minister adviseerde over hoe om te gaan met leerlingendaling in het voorgezet onderwijs, geeft aan dat onderwijs op meer dan 12 kilometer fietsafstand niet wenselijk is en moet worden voorkomen, bijvoorbeeld door goede regionale samenwerking (maart 2019). De grens van 12 kilometer is de Dijkgraafnorm en door dit inzichtelijk te maken, zie je dat dat in bepaalde gevallen niet gehaald wordt.

Wat betekent dit inzicht voor de scholen?

Op een eenvoudige manier kan per schoolsoort worden gezien waar knelpunten zijn. Deze informatie maakte nóg duidelijker wat de schoolbesturen in de Achterhoek al wisten. De krimp die hun scholen te wachten staat, is fors en in veel gevallen zelfs heel fors. Door dit inzicht kunnen ze proactief nadenken over een dekkend onderwijsaanbod en intensief samenwerken om dat te bereiken.

Welke data gebruik je hiervoor?

Locatiedata van DUO.  

Elk project kent ook uitdagingen. Waar liep jij tegenaan?

Het geo-coderen van de adressen was wel een uitdaging. Er zijn ruim 1300 schoollocaties in Nederland en er mochten geen fouten inzitten. Er wordt toch altijd kritisch gekeken naar een dergelijk onderwerp. Verder moesten er wat keuzes worden gemaakt met betrekking tot gemengde klassen (meerdere schoolsoorten bij elkaar, bijvoorbeeld brugklas HAVO/VWO). Een ander gegeven is dat de data van DUO maar eens per jaar beschikbaar komt met een vertraging van een aantal maanden. 

Als je terugkijkt: wat is dan anders gelopen dan je dacht?

Dat valt mee. Ik had een goede samenwerking met de bestuurssecretaris van AchterhoekVO. Hij was zowel inhoudelijk zeer goed op de hoogte maar wist ook goed wat hij wilde laten zien. 

Wat is je persoonlijke band met het onderwerp?

Ik heb een tweeling en die zitten sinds dit jaar zelf op het Voortgezet Onderwijs. Daarnaast kom ik als fotograaf ook regelmatig op scholen (niet voor gewone schoolfoto's maar voor bedrijfsfoto’s). 

What's next? Wat staat er op de planning op het gebied van data?

Het valt me op dat er maar weinig met data wordt gedaan in de sociaal-maatschappelijke hoek, en helemaal met geografische data en visualisaties (mijn specialiteit). Daar valt nog veel te winnen. Ik ben nu met een vervolgonderzoek bezig in Drenthe. Dat richt zich dus specifiek op Drenthe en gaat iets meer oude specifieke situatie in Drenthe in. 

Als mensen na het lezen behoefte hebben aan meer informatie, waar kunnen ze dan terecht?

Je mag me een berichtje sturen op LinkedIn.

Meepraten over de impact van data?

Word gratis lid van onze datacommunities, binnen 1 minuut heb je een account aangemaakt en praat je mee op: www.datacommunities.nl.