De impact van LocalFocus

Hoe visualiseer je data, zodat nieuwsberichten beter te begrijpen zijn?

Het LocalFocus dataplatform helpt journalisten en verslaggevers om data beter te visualiseren, op een makkelijke en snelle manier. Daardoor is nieuws beter te begrijpen door een grote groep mensen. In het platform worden vele databronnen gecombineerd. Hoe werkt zoiets? En waar liepen ze tegenaan bij de ontwikkelingen? Data.overheid.nl interviewde Jelle Kamsma van LocalFocus.

Kun je jezelf even kort voorstellen? Wie ben je en waar werk je?

“Ik ben Jelle Kamsma, een van de drie oprichters van LocalFocus. We zijn ruim 7 jaar geleden begonnen om datajournalistiek toegankelijk te maken voor media, met name lokale en regionale media. Vandaar de naam LocalFocus. We hebben alledrie een journalistieke achtergrond, ik werkte o.a. bij NU.nl en heb ook lesgegeven in datajournalistiek. Vervolgens zijn we met LocalFocus begonnen.”

Aan welke toepassing heb je gewerkt?

“Ons bedrijf LocalFocus doet eigenlijk twee dingen. Ten eerste hebben we een LocalFocus dataplatform, een SaaS oplossing bedacht. Dit is een tool voor redacties om snel correcte grafieken te maken in de juiste vormgeving. Dus passend bij hun eigen huisstijl. Zo herken je als lezer of kijker dat die grafiek bijvoorbeeld van het AD is en niet van een concurrerende krant. Wat je visualiseert ziet er zowel op mobiel als desktop goed uit. Nieuws wil je zo snel mogelijk publiceren. Daarom kun je die grafieken heel snel maken, binnen 15 minuten. Daarnaast hebben we de LocalFocus nieuwsdienst. Daarbij verzamelen we regionale data vanuit allerlei datasets en daar doen we analyses op. Die analyses delen we vervolgens met verschillende redacties en verslaggevers.. Hierbij maken we ook gebruik van ons eigen platform.”

Voor wie heb je het LocalFocus dataplatform gebouwd en waarom?

“Er waren al meerdere tools om een nieuwsbericht te verrijken met een visualisatie. Maar deze tools vroegen vaak wel om een hoop technische voorkennis. Daarnaast wilden we dat alle data op 1 plek samengebracht werd. En dat de visualisatie meteen bruikbaar was, dus in de juiste vormgeving. Op die manier kan een redacteur er meteen mee werken. Ons doel was en is nog steeds dat het voor een journalist of redacteur net zo makkelijk is om een visualisatie aan een artikel toe te voegen, als een foto.”

Welk probleem los je daarmee op?

“In nieuwsberichten worden vaak veel cijfers genoemd, wat de doorsnee lezer lang niet altijd kan volgen. Als cijfers genoemde worden in lopende tekst, is het lastig om met cijfers de boodschap over te laten brengen. Context ontbreekt. Een grafiek of kaart zorgt ervoor dat je in 1 oogopslag het nieuws tot je kan nemen. Voorheen had je daarvoor een vormgever nodig en dat duurde vaak te lang. Nieuws moest worden gepubliceerd. Daardoor ontbrak de juiste grafiek vaak. Nu kan dat snel en daarom staat er bij veel artikelen nu wel een visualisatie. Daardoor is het nieuws toegankelijker voor een groter publiek.”

Wat betekent deze toepassing voor de eindgebruiker, dus de gemiddelde Nederlander?

“Nieuws is makkelijker te begrijpen voor een grotere groep mensen. Je hebt nu dagelijks berichten over hoeveel Corona-besmettingen erbij komen of eraf gaan. Dat getal zegt pas wat als je die in de context kunt zien met eerdere getallen. In een grafiek zie je dan meteen of het aantal besmettingen toeneemt of afneemt, omdat je context geeft. Zo snappen meer mensen wat cijfers eigenlijk betekenen.”

Wat is er veranderd voor je gebruikers sinds ze deze toepassing hebben? Dus redacteuren en verslaggevers?

“Redacteuren en verslaggevers kunnen hun nieuws van meer visualisaties voorzien. Voorheen moest eerder een afweging worden gemaakt: wat publiceer je? Waar maak je wel of geen visualisatie bij? Nu kan het allebei. Het platform is zo gemaakt dat redacteuren makkelijk zelf data kunnen toevoegen. Bijvoorbeeld cijfers over een begroting. Maar we maken het gebruikers ook zo makkelijk mogelijk door databronnen te koppelen aan ons platform. Bijvoorbeeld CBS-cijfers vanuit Statline, daar kunnen redacteuren ook gebruik van maken. En collega’s kunnen ook makkelijk samenwerken door bronnen te delen. Zo kun je als journalist verder gaan met een visualisatie die een collega een paar maanden eerder heeft gemaakt. En die updaten met actuele informatie.”

Welke data gebruik je hiervoor?

“Elke gebruiker kan zijn eigen data erin plaatsen. We zetten zelf ook veel data in het platform, voor de LocalFocus nieuwsdienst. Daar maken veel nieuwsmedia gebruik van. Daarnaast zit er data van het UWV, CIB, KVK, CBS, Politie, NVM, KNMI, Kadaster en vele andere bronnen die met onderzoeken naar buiten komen.”

Elk project kent ook uitdagingen. Waar liep jij tegenaan?

“De uitdaging is dat we met veel verschillende soorten media samenwerken. Omroepen, kranten, regionaal, lokaal, nationaal. Die maken allemaal gebruik van hetzelfde product. De uitdaging is ervoor zorgen dat dat ene product voldoet aan de wensen van al die gebruikers. Dat is best lastig. De een wil specialistische functionaliteiten, de ander wil juist snelheid. Dat betekent soms ook dat we niet aan alle wensen kunnen voldoen. Verzoeken voor hele specialistische visualisatievormen moeten we dan afwijzen. Omdat het teveel development uren kost en maar weinig mensen ermee werken. Door die keuzes te maken, kunnen we focussen op het optimaliseren van de workflow, waar alle gebruikers voordeel aan hebben.”

Als je terugkijkt: wat is dan anders gelopen dan je dacht?
“In het begin lag de focus echt op het journalistieke gedeelte, de nieuwsdienst. Maar dat verschoof steeds meer richting de techniek. De software. Waar we achter kwamen is dat als je analyses en visualisaties onder de aandacht wil brengen, dat de software dan ook helemaal op orde moet zijn. Dat hadden we van tevoren niet zo bedacht.”

Wat is je persoonlijke band met het onderwerp?
“Wat ik leuk vind is dat data journalistiek zowel alpha als beta combineert. Ik was als scholier ook altijd al met etchnische dingen bezig. Wilde eerst studeren op de TU Delft maar koos toch voor de studie Media & Cultuur aan de UVA. Tijdens mijn scriptie schreef ik al hoe je data gebruikt in de journalistiek. Na mijn studie mocht ik dat bij NU.nl in de praktijk brengen door analyses te maken, veelal voor landelijk nieuws. Vanuit daar zijn we toen LocalFocus begonnen, om ook de lokale markt beter te kunnen bedienen. Juist die combinatie vind ik erg leuk.”

What's next? Wat staat er op de planning op het gebied van data?
“We heten LocalFocus, omdat we vanaf het begin vooral de focus hadden op lokale media. Maar vorige maand zijn we een samenwerking met ANP aangegaan en gaan we meer doen met landelijke media. Daar hoort ook buitenlandse data bij. In Nederland weten we al welke data beschikbaar is, internationaal nog niet dus dat gaan we ons ook eigen maken. Leuk! Het wordt echt een nieuw product, een toevoeging op de berichtgeving die het ANP al verzorgd.”

Meer informatie

Wil je meer informatie over het LocalFocus dataplatform? Neem dan contact op met Jelle Kamsma via www.localfocus.nl.

Meepraten over de impact van data?

Word gratis lid van onze data communities, binnen 1 minuut heb je een account aangemaakt en praat je mee op: www.datacommunities.nl