Impact story: Energieopwek.nl

Energieopwek.nl is ontstaan om het Energieakkoord uit 2013 (later opgegaan in het Klimaatakkoord) handen en voeten te geven. De reductie van CO2 staat centraal en een belangrijk instrument daarvoor is de groei van hernieuwbare energie. 

Kun je jezelf even kort voorstellen? Wie ben je en waar werk je?

Wij zijn Martien Visser, lector energietransitie Hanzehogeschool Groningen. Tevens werkzaam als Manager Strategie Gasunie en Fellow bij Clingendael. En Sander Huizinga, founder NetAnders, business developer bij de Gasunie, Mentor bij Rockstart en RvA-lid bij NovelT InnovateGo Accelerator Program. 

Aan welke toepassing hebben jullie gewerkt?

Wij hebben samen energieopwek.nl ontwikkeld.

Voor wie heb je dat gedaan en waarom?

Energieopwek.nl is ontstaan om het Energieakkoord uit 2013 (later opgegaan in het Klimaatakkoord) handen en voeten te geven. De reductie van CO2 staat centraal en een belangrijk instrument daarvoor is de groei van hernieuwbare energie. 

Dit is ook terug te zien aan een aantal doelstellingen uit het akkoord:

• In 2020 wordt 14% hernieuwbare energie opgewekt;
• In 2023 wordt 16% hernieuwbare energie opgewekt;
• In 2030 wordt 70% duurzame elektriciteit opgewekt. 

Het is daarom belangrijk dat een breed publiek kan zien hoe het staat met de duurzame opwek in Nederland. Hiervoor is Energieopwek.nl ontwikkeld. Op initiatief van de SER (Sociaal-Economische Raad) zijn Gasunie, TenneT en Netbeheer Nederland aangehaakt, zij hebben energieopwek mede mogelijk gemaakt. 

'We vinden het belangrijk om het actuele beeld te tonen'. 

Welk probleem los je op met deze toepassing?

De energieopwek vindt tegenwoordig op veel verschillende plekken plaats. Het energiesysteem wordt steeds complexer met een diversiteit aan producenten en bronnen, die ook nog eens weersafhankelijk kunnen zijn. Er is niet één plek waar alle actuele data samenkomt. Op energieopwek proberen we dat wel te doen en daarvoor gebruiken we modellen. Hiermee leggen we de nadruk op de hoeveelheid energie die duurzaam wordt opgewekt. Daarnaast vinden we het belangrijk om het actuele beeld te tonen. Niet van anderhalf jaar terug, maar van nu, zodat het publiek precies kan zien wat er per dag wordt opgewekt. 

Wat betekent deze toepassing voor de gebruiker?

Energieopwek.nl is een openbare website, wat betekent dat iedereen de website kan raadplegen. Hiermee willen we het verhaal van de energietransitie vertellen. Een van de toepassingen die we erg leuk vinden is dat energieopwek vaak als informatiebron in de media wordt gebruikt. Vooral de 'opwekrecords' doen het erg goed. 

Wat is er veranderd voor je gebruikers sinds ze deze toepassing hebben?

Met deze toepassing geven wij inzicht in de duurzame opwek. We denken dat dit mede dit inzicht belangrijk is voor het versnellen van de energietransitie. 

Welke data gebruik je hiervoor?

We gebruiken een veelheid aan bronnen, zoals cijfers van het CBS over de duurzame opwek. Deze vullen wij aan met gegevens die bij ons bekend zijn vanuit de markt. Hiermee maken we groeiprognoses en vervolgens combineren we dat met de actuele weerdata van het KNMI. We blijven onze modellen continu updaten en we valideren en verbeteren de data die erachter schuilt. 

Elk project kent ook uitdagingen. Waar liepen jullie tegenaan?

Martien: hoewel het geen dure applicatie is en het prima past in het Nederlands Energiebeleid, heb ik best wel lang moeten zoeken naar sponsoring. Sommige partijen vonden dat het openbaar publiceren van deze gegevens een publieke (overheids)taak was, anderen vonden het juist meer een taak voor bedrijven uit de energiesector. Ik ben dus erg blij dat de SER, TenneT, Netbeheer Nederland en Gasunie Energieopwek wilden ondersteunen.

Sander: na de lancering van de eerste versie in 2016, deden we dat aanvankelijk met drie duurzame-energiebronnen. De vraag was meteen groot en men wilde dit graag verder uitbreiden naar twaalf duurzame-energiebronnen. Het project werd daarmee veel groter dan we van te voren hadden gedacht, we moesten alles opschalen, van team tot techniek maar het traject was daardoor zeker niet minder leuk, het werd er juist beter van! 

Als je terugkijkt: wat is dan anders gelopen dan je dacht?

Martien: door het snel veranderende landschap van hernieuwbare energie, zijn voortdurende aanpassingen nodig om de modellen up-to-date te houden. Hierbij valt te denken aan de opkomst van zonneweides, oost-west opstellingen en de afkapping van de opbrengst van panelen op maximaal 70%. Naast modelaanpassingen vergt dit ook inzicht in de mate waarin dit voor komt. Energieopwek is daarmee een structurele activiteit geworden.

Sander: in aanvulling op wat Martien zegt: we hadden ook niet verwacht dat het zoveel aandacht zou krijgen na de lancering. Alleen al in het afgelopen jaar wordt Energieopwek in ruim 150 artikelen in praktisch alle mainstream media, van nu.nl tot NOS en RTL, aangehaald. 

Wat is je persoonlijke band met het onderwerp?

Martien: ik heb het hele traject meegemaakt: van gesprekken met studenten over hoeveel windenergie er op dat moment zou worden opgewekt, tot een toonaangevende website die veelvuldig door de media en vele andere belanghebbenden wordt geraadpleegd. Energieopwek maakt o.a. gebruik van breder onderzoekswerk vanuit de Hanzehogeschool Groningen waar ik als lector ben aangesteld. Via de media, vooral Twitter met de ‘grafiekvandedag’, probeer ik het grote publiek mee te nemen in de reis naar een schone en CO2-emissieloze samenleving.

Sander: ik ben van jongs af aan nieuwsgierig aangelegd en heb van nature interesse in innovaties en nieuwe ontwikkelingen in de maatschappij. Net zoals Martien heb ik het hele traject meegemaakt en kon ik mijn persoonlijke drive helemaal kwijt om het vanaf het begin tot het een innovatief traject te realiseren in een maatschappelijk relevant werkveld. 

What's next? Wat staat er op de planning op het gebied van data?

Op dit moment werken we aan een model voor zonthermie, dat de zonnewarmte actueel toont. Ook maken we een slag in onze modellen voor wind op zee en wind op land. 

Daarnaast werken we ook samen aan een nieuw project rondom CO2 dat dit najaar gelanceerd wordt. We kunnen er helaas nog niet teveel over kwijt. 

'Het is goed dat er een platform is dat transparant data toegankelijk maakt'. 

Wat kan data.overheid.nl voor jullie betekenen? Waar heb jullie behoefte aan?
Het is goed dat er een platform is dat transparant data toegankelijk maakt. Onze behoefte ligt in het verlengde van de behoefte van de markt en maatschappij om data steeds nauwkeuriger en tijdiger beschikbaar te maken

Is er nog iets anders dat je over dit onderwerp kwijt wilt?
De druk op transparantie neemt toe, zeker bij de energietransitie. Goede data kost tijd en geld om beschikbaar te maken en te houden voor derden. Kortom: open data is dan wel open, maar is niet ‘gratis’. Er is altijd iemand die de rekening betaalt, ook als je denk dat het ‘er al is’.
 
Als mensen na het lezen behoefte hebben aan meer informatie, waar kunnen ze dan terecht?

We raden iedereen aan, voor zo ver ze het nog niet kennen, om een kijkje te nemen op www.energieopwek.nl. Mochten er nog vragen zijn, dan zijn wij altijd te bereiken via info@energieopwek.nl. 

Meepraten over de impact van data?

Word gratis lid van onze data communities, binnen 1 minuut heb je een account aangemaakt en praat je mee op: www.datacommunities.nl.